İşletme Defteri Nedir? Kimler İşletme Defteri Tutar?

“İşletme Defteri Nedir? Kimler İşletme Defteri Tutar?” sorularının cevapları ve daha fazlası blog yazımızda!

İşletme Defteri Nedir?

Vergi Usul Kanunu’nun 177. Ve 178. maddelerine göre tüccarlar, birinci sınıf tüccar ve ikinci sınıf tüccar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Buna göre, işletme defteri, ikinci sınıf tüccarların ekonomik faaliyetlerini kayıt altına almak ve kontrol etmek için tuttuğu defterlerdir. Birinci sınıf tüccarlar, ticari faaliyetlerini işletme defteri olarak değil bilanço esasına uygun olarak kayıt altına almaktadır.

İşletme Defterini Kimler Tutar?

Yukarıda belirttiğimiz gibi işletme defterini ikinci sınıf tüccarlar tutmaktadır. Ancak bir işletmenin ikinci sınıf tüccar olarak sayılabilmesi için bazı işlem hacimlerinin aşılmaması gerekmektedir.

İkinci sınıf tüccar olmak için gerekli olan sınırlar her yıl Maliye Bakanlığı tarafından güncellenmektedir. 2020 yılında yapılan düzenlemelere göre;

• Mal alım ve satım miktarının yıllık 400.000 Türk Lirası ile 570.000 Türk Lirası arasında olanlar
• Mal alım ve satım haricinde ekonomik faaliyet gösterenlerin yıllık gayrisafi iş hasılatının 200.000 Türk Lirası’ndan fazla olmayanlar ikinci sınıf tüccar sayılmaktadır.
• Hem mal alım-satım hem bunların dışında ekonomik faaliyet gösterenler için ise 2. Maddede yer alan iş hasılatının 5 katı ile yıllık satışın toplam miktarının 400.000 Türk Lirası’nı aşmaması gerekmektedir.

İşletme Defteri Nasıl Tutulur?

İşletme defterini bilançodan ayıran en önemli özelliği, tek taraflı tutulmasıdır. Ayrıca Vergi Usul Kanunu’n 194. Maddesinde işletme defterinin nasıl tutulması gerektiği belirtilmektedir.

Buna göre;

• İşletme defterinin sol kısmında gider bölümü, sağ kısmında ise gelir bölümü bulunmaktadır.
• Gider bölümüne işletmenin satın aldığı ürün ve hizmetler için ödenen paralar ve işletme ile ilgili diğer giderler kayıt edilmektedir.
• Gelir bölümüne ise işletmenin tahsil ettiği paralar, alacakları ve diğer faaliyetlerden sağlanan tüm kazançlar kayıt edilmektedir.

İşletme Defteri’nin Defter Beyan Sistemine Dahil Edilmesi

Daha önceleri kâğıt üzerinde tutulan işletme defterleri 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren Defter Beyan Sistemi’ne dahil edilerek elektronik ortama taşınmıştır. Bu tarihten itibaren işletmelere, işletme defterlerini elektronik olarak kayıt altına alma zorunluluğu getirilmiştir.  Vergi Usul Kanunu’nca belirtilmiş olan süreler içerisinde defter beyan sistemine geçişini tamamlamayan işletmeler kanunda belirtilen hükümler ile cezalandırılmaktadır.

İşletme Defteri Ne Zaman Kayıt Edilir?

• İşletme defterinin kayıtları elektronik ortamda tutuluyorsa, bulundukları aya ait KDV beyannamesinin verilmesi gereken son güne kadar tamamlanması gerekmektedir.
• Takvim yılının Aralık ayına ait kayıtlar, o yıla ait Gelir Vergisi Beyannamesi’nin verilmesi gereken son günün akşamına kadar yapılabilmektedir.
• Basit usule tabi olan mükelleflerin alım ve giderleri ile satım ve kazançlarına ilişkin üç aylık kayıtlar, izlenilen ayın sonuna kadar Defter Beyan Sistemi’nde işletme defteri olarak kayıt edilmelidir.